Czym jest systematyczny przegląd literatury (SPL) i/lub meta-analiza (MA)?
SPL to badania ewaluacyjne lub badania badań (ang. secondary research). Cyt.:
„They aim to bring the same rigour to secondary research - i.e. research about
research - as there should be in original (primary) research.” [1-2] SPL to rzetelne i rygorystyczne naukowe badanie,
które każdy może za pomocą precyzyjnie określonej metodologii replikować
(podstawowa cecha metody badawczej) .
Praca typu SPL systematyzuje
i generuje wiedzę oraz jest wysoce nowatorska. Cyt: “Taking a broad approach in specifying the
review [SPL] question, for example by including all adverse effects, could be
considered hypothesis generating, whereas hypothesis testing should seek to
clarify the statistical nature of the risk, and/or better define the
characteristics of the adverse effect by having a more focused question.” [3]
Przykładem jest tu SPL nt. niepożądanych reakcji po
spożyciu leków homeopatycznych, gdzie wygenerowano nową wiedzę (wcześniej
sądzono, że homeopatia jest nieszkodliwa). [4] Generowanie hipotezy,
przyczyniło się pośrednio do wygenerowania nowatorskiej wiedzy.
Ponadto, systematyzowanie wiedzy w wielu przypadkach
można uznać za jej generowanie. Przykładem jest 10 randomizowanych badań
klinicznych terapii x na grypę. Pięć z nich pozytywnych i 5 negatywnych; a
pytania następujące stosować czy nie, wydawać publiczne pieniądze czy nie? SPL
systematyzując, generuje nową wiedzę- terapia x nie powinna być rutynowo
stosowana w praktyce klinicznej ze względu na 5, 10 czy 15 powodów. Logika
podpowiada, że skoro wcześniej były konfliktujące dane, to poprzez
systematyzację wiedzy, przyczyniamy się do stworzenia czegoś nowego (wcześniej
nieznanego). Z semiotycznego punktu widzenia więc, systematyzowanie wiedzy
oznacza jej generowanie.
Innym przykładem jest: pytanie badawcze- ile jest
wysokiej jakości randomizowanych badań klinicznych z podwójnie ślepą próbą
potwierdzających lub nie skuteczność terapii y w leczeniu dolegliwości z ?
Wynikiem SPL jest potwierdzenie hipotezy badawczej (H0) o nieistnieniu takich
badań (N=0); co jest samo w sobie nową informacją (gdyż wszystkie istniejące publikacje
to badania z pojedynczo-ślepą próbą, lub nierandomizowane). [5-6]
W krajach zachodnich na porządku dziennym są doktoraty, awanse zawodowe
(np. z research associate na research fellow, z research fellow na senior
research fellow lub reader itp.) na podstawie SPL. [7-8]
Pytania badawcze w SPL mają wysoką istotność kliniczną i
odpowiadają na ważne poznawczo i klinicznie problemy. Znalezienie odpowiedzi pytanie
badawcze jest żmudne i często zajmuje miesiące a czasem i lata.
SPL polegają (m.in.) na:
a. wstępnym poszukiwaniu luk w stanie
wiedzy
b. znajdowaniu
logicznych podstaw zadawania pytań badawczych
c. formułowaniu strategii
poszukiwania oraz kryteriów wykluczania studiów
d. wyborze
odpowiednich baz danych
e. przeszukiwaniu czasami kilkudziesięciu
tysięcy abstraktów/streszczeń
f. ekstrakcji danych
g. ocenie
metodologicznej danych
h. analizie
jakościowej lub ilościowej danych
i. determinowaniu heterogeniczności danych
j. wyciąganiu zrównoważonych konkluzji i
etycznych tego konsekwencjach
k. formułowaniu
zaleceń praktycznych
SPL
może ale nie musi być zakończony meta-analizą, zależy to tylko i wyłącznie od
klinicznej, statystycznej i metodologicznej heterogeniczności danych, którą
trzeba zawsze zmierzyć bądź to poprzez współczynnik I2 lub wizualnie analizując ang. forest plot. Innymi
słowy każda meta-analiza to najpierw SPL. Cyt.: “Systematic reviews sometimes
use a technique called meta-analysis to pool together results from a
number of different trials.” [1] SPL, gdzie heterogeniczność jest zbyt wysoka
stosuje inne metody syntezy danych jak np. częstotliwość występowania,
procenty, wielkość efektu używając
formuły Cohena, itd.
Swiatowe centra badawcze w tym Cochrane Collaboration, Oxford Centre for
Evidence Based Medicine (Uniwersytet Oxford), York Centre for Reviews and
Dissemination (Uniwersytet York),
Karolinska Institutet (Sztokholm) zatrudnialy i zatrudniac beda naukowcow
posiadajacych wiedze i umiejetnosci zwiazane z
SPL i MA.
Podsumowując, współczesna medycyna,
zdrowie publiczne nie istnieje bazoway i bazowac beda na SPL i MA. [9] Potencjał
i możliwości rozwoju płynące z SPL sa wiec ogromne a lepsze zrozumienie SPL
moze przyczynic sie do rozwoju nauki Polskiej/Swiatowej oraz ułatwić karierę
naukową i rozwój zawodowy Polskim badaczom. Czasopisma typu British Medical
Journal, The Lancet lub Journal of American Medical Association (JAMA)
publikuja i beda publikowac SPL i MA (wszystkie IF> 10). Zainwestuj w siebie, popraw swoje
wskazniki naukometryczne i dowiedz sie wiecej o SPL i MA.
Z poważaniem
Dr Paweł Posadzki
Bibliografia:
autor: Unknown @ 03:49
Komentarze (0)
