Czy ktos zadawal sobie kiedys pytanie jaka jest roznica pomiedzy ‘zwyklym’ systematycznym przegladem literatury (SPL) a przegladem Cochrane?

Postaram sie po krotce przyblizyc owe zagadnienie. Obecnie na Lee Kong Chian School of Medicine,  Imperial College London & Nanyang Technological University, kieruje wlasnie takim projektem (Cochrane SPL). Postaram sie byc w miare zwezly poniewaz struktura Cochrane jest dosyc zlozona (bez wdawania sie w szczegoly)..

1.      Cochrane SPL trzeba zawsze zarejestrowac w tzw. “Cochrane Review Groups”-jest ich bodajze 53 i sa skategoryzowane wg. Choroby (np. Rak piersi, nadcisnienie) czy tematow, np.uklad miesniowo-szkieletowy, zdrowie publiczne, itp (http://www.cochrane.org/contact/review-groups). Jesli temat jest nowatorski, istotny klinicznie- Managing Editor akceptuje (lub nie) Twoj wstepny project. Ok, dla przykladu wiec, wezmy akupunkture (interwencje) w leczniu migrenowych bolow glowy (dolegliwosc). Oczywiscie nalezy dodac, ze podczas pisania protokolu, wymagani sa eksperci z danej dziedziny, a wiec:

a.       Neurolog kliniczny

b.      Specjalsta od Tradycyjnej Med. Chinskiej

c.       Specjalsta metodolog

d.      Statystyk

2.      Nastepny krok to tzw. Cochrane Review Protocol- pisze sie go wg. scisle okreslonych ‘templatek’ a nastepnie poddaje rygorystycznej recenzji. Po zaakceptowaniu, protokol ukazuje sie online w Cochrane Library i innych bazach danych.

3.      Oprogramowanie jakie sluzy pisaniu Cochrane SPL, analizowaniu danych to RevMan (Review Manager). Ma ono dwie zasadnicze funkcje- dla przegladow Cochrane jest ono polaczone z centralnym serwerem (Archie) lecz mozna go oczywiscie stosowac dla ‘zwyklych’ SPL.

Ogolnie rzecz biorac, Cochrane SPL sa (zazwyczaj) znacznie bardziej ‘rozbudowane i  metodologicznie rygorystyczne w porownaniu ze ‘zwyklymi’ SPL.

Oczywiscie jest tez szereg podobienstw pomiedzy nimi zwiazanych z:

a.      wstępnym poszukiwaniu luk w stanie wiedzy

b.      znajdowaniu logicznych podstaw zadawania pytań badawczych

c.      formułowaniu strategii poszukiwania oraz kryteriów wykluczania studiów

d.      wyborze odpowiednich baz danych

e.      screeningiem abstraktów/streszczeń 

f.      ekstrakcja danych

g.      ocenia metodologicznej danych

h.      analiza danych, etc.

Dla podkreslenia roznic, wezmy zatem ekstrakcje danych. Otoz, w ‘zwyklym’ SPL, ekstrakcji poddajemy kilkanascie kategorii, np. rodzaj badania, charakterystyka pacjentow, czas trwania interwencji terapeutycznej, wyniki, reakcje nieporzadane, konkluzje, komentarz. W Cochrane SPL- obecnie zajmuje sie ekstrakcja ponad 200 roznych kategorii. Proces ten jest znacznie bardziej szczegolowy/rozbudowany. Srednio ekstrakcja danych z jednego randomizowanego badania klinicznego do ‘zwyklego’ SPL zajmuje mi okolo 1h, podczas gdy do Cochrane SPL to ponad ½ dnia!! Wiaze sie to nieodlacznie z nakladem czasu potrzebnym do zakonczenia Cochrane –SPL.

W przypadku aktualizacji tzw. ‘PRISMA flow diagram’ piszac Cochrane SPL nalezy podac liste badan wykluczonych z przegladu (gdzie istnialy rozbierzne opinie miedzy autorami) i ich charakterystyke. W ‘zwyklym’ SPL podaje sie zazwyczaj liczby i przyczyne. 

Warto  podkreslic, ze Cochrane SPL mozna czesto publikowac jako tzw. ‘joint publications’ w czolowych czasopismach medycznych jak JAMA, BMJ, czy Lancet. Proces ten jednak nie dziala w druga strone, tzn. SPL z BMJ publikowane przez Cochrane.

Ok, to tyle na razie, w nastepnych postach potaram sie przyblizyc co to jest tzw. Summary of evidence table i rekomendacje GRADE oraz inne ciekawostki..